Gjykata ka më shumë se 20 vjet që merret me atë se si përfundoi vepra në Rusi.

Fondacioni Prusian i Pallateve dhe Kopshteve në Berlin dhe shtetasi rus Vladimir Logvinenko janë ende duke luftuar për pikturën.

Pala gjermane pretendon se piktura është çuar në Bashkimin Sovjetik gjatë plaçkitjes pas përfundimit të Luftës. Sipas Fondacionit Prusian të Pallateve dhe Kopshteve në Berlin, “piktura ‘Tarquinius and Lucretia’ e Peter Paul Rubens, e pikturuar rreth vitit 1610 ose 1611, ishte pjesë e koleksionit në Galerinë e Fotografive në Parkun ‘Sanssouci’ të Potsdamit para se të hiqej për shkak të luftës. Sikurse pikturat e tjera në galeri, ajo u zhvendos në pallatin ‘Rheinsberg’ në vitin 1942, për t’u mbrojtur nga dëmet e luftës”.

Sipas burimeve ruse, piktura varej në dhomën e gjumit të një shtëpie në të cilën banonte një oficer sovjetik në vitin 1945. Pasi oficeri u transferua, thuhet se ai ka marrë të gjithë përmbajtjen e shtëpisë, përfshirë edhe pikturën.

Tregtari Logvinenko e kishte blerë pikturën në vitin 1999 dhe e kishte restauruar atë. Zyra e prokurorit publik të Potsdamit e kishte hetuar rastin, por i kishte ndërprerë procedimet në vitin 2006, sepse dyshimi fillestar për një vepër penale nuk ishte konfirmuar. Çështja kishte të bënte me vjedhjen nga bandat.

Piktura e Rubens-it ka qenë një çështje delikate sa u përket marrëdhënieve gjermano-ruse. Edhe krerët e shteteve u përfshinë. Hannes Hartung, avokat nga Munichu, i specializuar në të drejtën ndërkombëtare të artit, shkroi në disertacionin e tij me temë “Vjedhja e artit në luftë dhe persekutim” se “pas ndërhyrjes së dy krerëve të shteteve, Vladimir Putin dhe Gerhard Schroder në shtator të 2003-s dhe pas konfiskimit me kërkesë të Republikës Federale të Gjermanisë, kishte kohë që dukej sikur një precedent pozitiv mund të vendosej nëpërmjet rikthimit të një ekspozite të rëndësishme”. Dukej se piktura mund të kthehej në Gjermani.

Sidoqoftë, gatishmëria e Federatës Ruse për të bashkëpunuar u zbeh, sepse “pronari i tanishëm këmbënguli se e kishte fituar pikturën në mirëbesim dhe Republika Federale e Gjermanisë nuk ishte në gjendje të jepte prova të plota të statusit të pronësisë dhe rrethanat e sakta të një zhvendosjeje që ndërlidhet me luftën”, bazuar në shpjegimin e Hartung.

Në vitin 2021, Logvinenko apeloi në Gjykatën Rajonale të Potsdamit që të njihej e drejta e tij e pronësisë për pikturën. Në nëntor të vitit 2023 gjykata vendosi se “paditësi nuk është pronari i pikturës”.

Gjykata e Potsdamit për DW-në ka shpjeguar se mosmarrëveshja ligjore ishte subjekt i ligjit rus, pasi piktura ishte vendosur në mënyrë të pakontestueshme në Rusi në kohën e blerjes së Logvinenkos. Fakti që gjykata ishte, megjithatë, në gjendje të arrinte verdiktin e saj është për shkak të një opinioni ligjor që u përftua. Sipas kësaj, gjykata tani mund të marrë mendimin “se paditësi nuk është pronari i pikturës sipas ligjit përkatës rus, sepse ai nuk e ka fituar pronësinë as nëpërmjet një transaksioni ligjor, as nëpërmjet marrjes në mirëbesim, dhe as nuk e trashëgoi atë”.

Sipas Fondacionit, vendimi aktual i gjykatës nga Potsdam nuk do të thotë se Fondacioni Prusian i Pallateve dhe Kopshteve në Berlin është pronari dhe as se sipërmarrësi nga Rusia duhet ta kthejë pikturën. “Kthimi nuk ishte subjekt i procedimeve të mëparshme. Aktualisht janë duke u shqyrtuar hapa të mëtejshëm”.

Sipas Fondacionit, piktura e Rubensit ishte “konsideruar e humbur që nga fundi i Luftës. Kjo është një nga humbjet më të rënda të kohës së luftës të Fondacionit dhe ishte kërkuar prej kohësh nga Interpoli”.

Fondacioni nuk ka asnjë informacion se ku mbahet piktura aktualisht. “Kohëve të fundit ishte në zotërim të një shtetasi rus, i cili donte të shkonte në gjykatë për të përcaktuar se ai ishte pronari. SPSG-ja e ka kundërshtuar këtë”, thuhet nga ata.

Me sa duket piktura e Rubensit është ende në zotërim të Vladimir Logvinenkos. Kompania ligjore “Unger” me qendër në Berlin, e cila përfaqëson Logvinenkon, nuk iu përgjigj hetimit lidhur me qëllimin e sqarimit ligjor për njohjen e pronësisë dhe pse se ato u zhvilluan në Gjermani.

Hannes Hartung, ekspert i ligjit për artin, ka shpjeguar se “ ‘Tarquinius dhe Lucretia’ është ende e listuar në të gjithë regjistrat e pronave të humbura. Ekziston baza e të dhënave shtetërore ‘Arti i humbur’. Ka edhe baza private të të dhënave për humbjet. Një pikturë e tillë është krejtësisht e padisponueshme për pronarin rus për aq kohë sa kërkohet si art i plaçkitur, siç është tani”. Statusi i pronësisë është shumë i dyshimtë, sepse është art i plaçkitur.

Avokati nga Mynihu supozon se investitori rus është këshilluar të ngrejë padi.

“Shumë njerëz shpresojnë se mund të mbrojnë përkufizimin e pikturës si një trofe, domethënë se piktura u kap me mirëbesim dhe për këtë arsye ai u bë pronari”, ka thënë Hartung.

Ankesa aktuale e refuzuar nga shtetasi rus mund të nënkuptojë vetëm një gjë: Paditësi dëshiron ta shesë veprën jashtë vendit. “Ai ka nevojë për një lloj ‘fature të pastër shëndetësore’, por nuk do të marrë një të tillë”, ka shpjeguar eksperti Hannes Hartung nga Fondacioni Prusian i Pallateve dhe Kopshteve në Berlin, i cili dikur përfaqësonte koleksionistin e artit të Cornelius Gurlitt sipas ligjit civil.

Rasti “Gurlitt” kthehet në gjetje të madhe arti që ngriti pyetjen nëse arti i plaçkitur nga nazistët ishte midis veprave të trashëguara të artit.

Logvinenko duhet të përballojë kostot e procedimit në gjykatë si paditës. Ai ende mund të apelojë. Hartung beson se tregtari i artit mund të ketë spekuluar. “Ai mendonte se do të ishte në gjendje ta shiste pikturën për një fitim të madh. Kjo nuk është e mundur me artin e plaçkitur”.

Njëzet vjet më parë shpresohej se mund të arrihej një marrëveshje dhe se “Tarquinius dhe Lucretia” do të kthehej në Gjermani. Po tani? “Debati gjermano-rus i artit të plaçkitur është ngrirë. Kemi pasur një marrëdhënie shumë të hapur rreth vitit 2006- 2007. Që nga lufta në Ukrainë, dera është mbyllur dhe nuk ka bisedime ndërmjet Gjermanisë dhe Federatës Ruse”, ka thënë Hartung.

Dykuptimësia mbi pronësinë e veprës vazhdon, ndërsa bllokimi mund të vazhdojë edhe për 20 vjet të tjera.